Theatermaakster en muzikante Ellen Schoenaerts is nichtje van, maar is bovenal haar vurige zelf. Met haar nieuwe single ‘Dit Is Ons Leven’ richt ze zich regelrecht op het huidige coronabeleid en het gebrek aan debat.
Je hebt een nieuwe single ‘Dit Is Ons Leven’ uit. Daarin protesteer je tegen de wereld waarin we zijn terechtgekomen.
Ik heb het altijd erg belangrijk gevonden dat je als mens zelfstandig kan denken, dat we niet als mensheid in horde denken. Zodanig dat als de ene persoon iets denkt, er tegenspraak op komt en er tenslotte synthese uit ontstaat. Als kind zat ik in een heel strenge katholieke school, waar je in een eenheid geduwd werd. ‘Gods wegen zijn ondoorgrondelijk’, vertelden ze ons. Dat zorgde voor een zekere angst bij mij, zelfs tot angstaanvallen toe. Want alles stond onder toezicht van God, die al onze fouten zag. Op een bepaald moment durfde ik zelfs niet meer denken, want ook ideeën konden verkeerd zijn en tot straf leiden. Tot ik op een dag aan onze poetsvrouw vroeg: ‘God, bestaat die eigenlijk?’. Ze antwoordde heel sec: ‘Natuurlijk niet, meisje’. Het was hetgeen wat ik moest horen en het verloste mij onmiddellijk van het juk dat ik meedroeg.
Al is het ook een aanklacht tegen de druk van externe verwachtingen?
Klopt. We leven in een wereld waarin externe verwachtingen ons leven bepalen. Waar je op een bepaalde leeftijd een huis moet kopen, een job moet hebben, een kind moet krijgen. Ik heb daar in principe niets op tegen, maar wel wanneer mensen dat doen omdat dat van hen verwacht wordt en daardoor ongelukkig worden. Het gevolg is dat ze zichzelf ondermijnen, bitter worden en zichzelf of zelfs anderen kwetsen. Dat is een heel ongezonde situatie.
Het nummer was klaar, maar dan kwam het coronavirus.
Ja. In het begin was ik helemaal mee met de crisis, het rechthouden van het zorgsysteem enzovoort. Al is dat gaandeweg anders geworden. Ik ken steeds meer mensen die in de getroffen groep leven en dan heb ik het over mensen die arm worden. Men zegt weleens: ‘van COVID kan je maanden last hebben’, maar dan denk ik: ‘van armoede heb je geen maanden, maar generaties last’. Ik lees in een studie van UNICEF dat wereldwijd zo’n 150 miljoen kinderen in de armoede gaan terechtkomen, door corona. Dat zijn kinderen die nu al in armoede leven. Ze zeggen me weleens: ‘je komt in opstand omdat je sector geraakt wordt’. Maar daar draait het voor mij niet om. Ik kan dit gewoonweg niet aan, mijn lijf reageert heel erg op onrecht.
Je wilt een oproep lanceren tot meer debat?
Er wordt tegenwoordig een moreel gelijk gecreëerd tussen diegenen die voor de maatregelen zijn en tussen diegenen die kritiek hebben. We zijn zo ver gekomen dat je zelfs geen kritiek meer mag hebben op het beleid, dat is een gevaarlijke trend. Ik heb het niet alleen over de situatie van kinderen in armoede, maar ook over mensen die eenzaam zijn, bejaarden, mensen die angstig zijn door het virus, mensen die mentale problemen hebben. We zeggen wel dat we solidair zijn, maar wat dan met al die mensen? Het begint de spuigaten uit te lopen, maar in plaats van een open debat is er een sfeer van dreiging. Terwijl de wetenschappelijke wereld duidelijk in tweeën verdeeld is. Er is een andere kant aan het verhaal en die mogen we zelfs niet meer opperen.
Neem nu de situatie in Zweden, zij ontsnappen op dit moment aan een nieuwe stijging. Waarom wordt dat niet onderzocht? Dat zou me veel meer vertrouwen geven. Het is tijd om het debat te voeren, want tegelijkertijd richten we op andere aspecten zo’n dramatische schade aan.
Videoclip
In je videoclip visualiseer je de problematiek door te bewegen in een doolhof van tekens?
Ja, omdat de song zo sterk aansloot bij de huidige situatie heb ik besloten om er een metafoor van te maken. In de clip zie je een tekening en wie daarop inzoomt ziet een doolhof zonder einde. Die tekening is uiteraard gebaseerd op de regels die we moeten naleven. Ze zijn zodanig met elkaar in tegenspraak en infantiel, dat ik me in het doolhof tussen de pijlen een kleuter voel. Hoe meer er voor mij, en ik denk voor velen anderen, wordt uitgewezen wat ik moet doen, hoe minder mensen akkoord zullen blijven gaan. Mensen hebben verstand: het is voldoende om de context uit te leggen, eerlijk te zijn en ruimte te maken voor een open debat.
Je danst op je eentje in de videoclip. Wat is de betekenis daarachter?
Ik werk soms in een café op Het Zuid in Antwerpen en op een gegeven moment zei iemand van het personeel: ‘Als iedereen weg is, laat ons dan even dansen’. Waarop het tot me doordrong dat dansen tegenwoordig illegaal is. Het sloeg bij mij in als een bom: we stonden in een ruimte, op afstand van elkaar, te dansen. Het lijken kleine dingen, maar eigenlijk zijn ze heel groot. Het is menselijk om te willen leven, om te willen dansen. Dat geeft ons vreugde, dat komt uit het diepste van onze ziel. Hoelang kunnen we nog mensen psychisch blijven schaden doordat ze zich niet meer kunnen ontspannen? We moeten opnieuw zachtheid in de wereld krijgen.
Is het niet makkelijk om terug te willen naar het oude leven? Dat is toch wat iedereen wil? Het oude was zonder twijfel leuker voor allen.
Ik heb het niet over mijn oude leven of over leuker of toffer (windt zich op). Ik heb het over de situatie in de rusthuizen, de armoede, de mentale problematiek. Kunnen we daar naar kijken en met bewijs komen dat het wel degelijk een goed idee is om de huidige maatregelen te blijven vasthouden? En alsjeblieft, vooral dingen ook aan een kritisch toets te laten onderwerpen (windt zich op). Ik ben niet kwaad voor mezelf, maar ik ben kwaad voor de mensen die er aan kapot gaan. Een vriendin van mij heeft haar moeder verloren. Ze hadden een goede band, maar mochten elkaar door corona niet meer zien. Die vrouw is alleen moeten sterven, ze heeft de laatste vijf dagen van haar leven alleen doorgebracht. Dat is een trauma voor de nabestaanden dat je nooit meer kan rechttrekken.
Iets anders. Je hebt een plaat uitgebracht ‘Vrijblijvend Advies’, die is wel fysiek te krijgen, maar verschijnt later dit jaar op Spotify. Heb je ze al live kunnen brengen?
Het is een jojo-effect. Eerst werd de releaseshow afgelast. Dan zijn door de maatregelen in de provincie Antwerpen concerten afgelast. Het gaat heen en weer, tussen concerten plannen, afgelasten en opnieuw vastleggen. Het is hopen en bidden.
Blijf je dan wel bezig aan nieuwe muziek?
Ja! Ik heb genoeg te vertellen momenteel. Ik vind het ook fijn om mijn frustraties in muziek te vertalen. Ik kalmeer er dan ook echt van, het is echt nodig (lacht)! Ik blijf strijdvaardig. Ik voel me door de gang van zaken ergens tussen triestig en heel erg gealarmeerd, terwijl ik in het algemeen een optimistisch persoon ben. Mijn rechtvaardigheidsgevoel is heel erg aangetast. Ik wil blijven strijden voor hetgeen waar ik in geloof. Dat is een open maatschappij waarin verschillende meningen naast elkaar kunnen bestaan.